การรับสัญญาณภาพนั้นคล้ายๆ กับการรับสัญญาณเสียง  แต่การรับสัญญาณภาพมีรายละเอียดที่มากกว่า  ยกตัวอย่าง  เช่น  การรับสัญญาณวิทยุจากปีกอากาศมีสัญญาณเครื่องส่งที่ส่งไปสะท้อนกับตึกหรือภูเขาแล้วกลับมาเข้าเครื่องดังรูป

จากรูป  สัญญาณมี  3  ทางด้วยกัน  คือ                 เส้นทางที่  1.  จากเครื่องส่งตรงเข้าเครื่องรับ                 เส้นทางที่  2.  และ  3.  จากเครื่องส่งไปสะท้อนกับตึกและภูเขา  แล้วค่อยเข้าไปยังเครื่องรับ  จะเห็นว่าระยะทางของคลื่นสะท้อนมีระยะทางมากกว่า  จึงทำให้เดินทางไปถึงเครื่องรับช้ากว่า  สมมุติว่าคลื่นตรงระยะทาง  20  กิโลเมตร  และระยะทางคลื่นสะท้อน  มีระยะทาง  25  กิโลเมตร  การเดินทางของคลื่น  300,000  กิโลเมตร/วินาที  ระยะทางที่เดินทางต่างกันน้อยมาก  เมื่อเปรียบเทียบกับความเร็วของคลื่นที่เดินทาง  แต่มนุษย์เราแยกไม่ออก  เพราะเสียงที่สะท้อนและเข้ามาทีหลังมีสัญญาณที่คล้ายกัน  แต่การับสัญญาณภาพนั้น  หากมีคลื่นสะท้อนจะปรากฏเป็นภาพซ้อนขึ้น  ซึ่งตาของมนุษย์สามารถมองเห็นได้  ดังนั้นการส่ง  และรับสัญญาณภาพจึงต้องจัดระบบและอุปกรณ์ในการรับสัญญาณที่มีทิศทางในการรับที่แน่นอน  ซึ่งต่อมาได้มีการพัฒนาระบบการรับของปีกอากาศในการรับในแบบทิศทางเดียว

 สาเหตุของการเกิดภาพซ้อนในโทรทัศน์

เนื่องจากสัญญาณที่เข้ามาทางเครื่องรับมีเวลาที่แตกต่างกัน  ดังรูป                 จากรูปสัญญาณทางตรงที่เข้าเครื่องรับจะมีแรงมากกว่าทางที่ไปสะท้อนกับตึก  จึงทำให้สัญญาณภาพที่ปรากฏมีภาพเป็นเงาบางๆ  ซ้อนอยู่  ปัญหาเรื่องภาพที่จะเกิดขึ้นในตัวเมืองใหญ่ๆ ที่มีตึกสูงๆ เช่น  กรุงเทพฯ  เป็นต้น

              ตารางที่  2.1  ระดับสัญญาณสูงสุดและต่ำสุดที่เครื่องรับต้องการ

 ตารางที่  2.2  ค่า S/N ที่ทำให้สังเกตเห็นการรบกวนต่างๆ

การแก้ไขปัญหาภาพซ้อนจากการสะท้อนของตึก

                จากตารางที่  2.2  สัญญาณรบกวนจะปรากฏเป็นภาพเงาซ้อนได้  จะต้องมีความเข้มของสัญญาณจริงลบด้วยสัญญาณรบกวน  (ดูค่า  S/N  จากตารางที่ 2.1)  มีค่าน้อยกว่า  32  dB  ถ้าหากความเข้มของสัญญาณที่เป็นเงาที่เราไม่ต้องการยิ่งมีความเข้มยิ่งสูง  ภาพนั้นก็จะยิ่งปรากฏชัดขึ้น

                วิธีการแก้ไขก็คือ  ต้องลดความเข้มของสัญญาณที่ไม่ต้องการลง  คือ  ทำให้ทิศทางในการรับของสัญญาณแคบลง  โดยทำให้สัญญาณทางตรงมีความแรงมากกว่ามาสะท้อน  จะทำให้ภาพเงานั้นหายไป

                วิธีการรับแคบลง  คือ  การใช้แผงรับ  ที่มีอิลิเมนท์มากๆ  มาช่วย

จากรูป  การรับสัญญาณจะมีทิศทางที่ค่อนข้างกว้างทำให้สัญญาณที่สะท้อนเข้ามา  สมมุติว่าสัญญาณทางตรงมีค่า  75  dB  และสัญญาณที่สะท้อน  50  dB  สัญญาณภาพเงาก็จะปรากฏให้เห็น  ถ้าเราสามารถบีบบีมในการรับสัญญาณให้แคบ  ตามรูป  เราจะได้สัญญาณทางตรงเพิ่มขึ้น  และลดสัญญาณทางสะท้อนลง สมมุติว่า  สัญญาณทางตรงที่มีค่า  80  dB  คือ  เพิ่ม  5  dB  และทางสะท้อนลดลง  40  dB  ทำให้สัญญาณเงานั้นหายไป  (ปีกอากาศที่สามารถบีบให้บีบแคบลงจะกล่าวในบทต่อไป)

แต่ในทางปฏิบัตินั้น  สัญญาณสะท้อนอาจจะมาจากหลายทิศทาง  ในบางพื้นที่ที่ลดบีมของปีกอากาศก็ไม่สามารถจะแก้ปัญหาได้  หรือการแก้ไขปัญหาก็จะต้องใช้เครื่องมือ  หรืออุปกรณ์ในการรับโดยตรงจากดาวเทียม  เพราะราคาจานรับดาวเทียมได้ถูกลงมาก  ดังนั้นหากต้นทุนในการแก้ไขปัญหาสูงเกิน  ก็ควรแก้ไขปัญหาในการรับแบบอื่น

ระดับสัญญาณที่เครื่องรับ  (TV)  ต้องการ 

                เครื่องรับโทรทัศน์ในสมัยก่อน  วงจรขยายสัญญาณภาพในภาค  RF  ไม่ดีนัก  จึงทำให้สัญญาณที่ภาครับต้องการจะต้องมีสัญญาณไม่ต่ำกว่า  60  dB  ขึ้นไป  จึงจะเป็นสัญญาณภาพที่คมชัด  และสัญญาณสูงสุด  (MAX  INPUT)  ก็จะต้องไม่เกิน  90  dB  หากเกินจะทำให้ภาพที่ได้ล้ม  แต่ในปัจจุบันโทรทัศน์บางรุ่นก็ได้มีการพัฒนาภาครับให้มีความสามารถรับสัญญาณต่ำสุด  50  dB  ภาพที่ได้ยังมีความคมชัดและสูงสุด  100  dB  ภาพก็ยังไม่ล้ม

                สาเหตุเพราะว่า  ภาค  TUNER  ของโทรทัศน์รุ่นใหม่  มีวงจรควบคุมการขยายโดยอัตโนมัติ  Automatic  Gain  Control  (AGC)  การพัฒนาในภาครับของโทรทัศน์ให้มีช่วงการรับที่กว้างขึ้นจะมีไม่กี่ยี่ห้อเท่านั้น  ดังนั้นจึงมีปัญหาเกิดขึ้นในการเดินระบบ  MATV  ในอพาร์ทเมนต์  เพราะว่าในแต่ละห้องมีโทรทัศน์หลากหลายรุ่นมาก  ในบางครั้งห้องเดียวกัน  อาจจะมีโทรทัศน์  2  ยี่ห้อ  และมีวงจร  AGC  ควบคุมแตกต่างกัน  สัญญาณที่เอาท์เลตป้อนให้กับโทรทัศน์ตรงจุดนั้นเกิดแรง  90-100  dB  โทรทัศน์บางรุ่นรับแล้วภาพไม่ล้ม  แต่กลับคมชัด  แต่บางรุ่นภาพล้ม  ซึ่งทำให้เป็นเหตุให้ผู้ติดตั้งระบบและเจ้าของถกเถียงกันว่า  ระหว่างระบบไม่ดีหรือโทรทัศน์ไม่ดีนั้น  หมายความว่าระบบไม่ดีผู้ทำระบบก็บอกว่าทำไม  ที่จุดเดียวกันโทรทัศน์บางเครื่องถึงดูได้  แต่เครื่องที่ดูไม่ได้เป็นเครื่องเสีย  การที่มีการถกเถียงแบบนี้ไม่ดีกับผู้ติดตั้งระบบ  เพราะจะทำให้เก็บเงินไม่ได้  เรื่องกล้ำกึ่งแบบนี้อธิบายเรื่อง  AGC  หรือยกแม่น้ำทั้งห้ามาพูดลูกค้าคงไม่ฟัง  เพราะฉะนั้นจงนึกอยู่เสมอว่า  ลูกค้าคือผู้ถูกเสมอ  การที่ทำงานแล้วโทรทัศน์บางเครื่องรับไม่ได้นั้น  คือระบบที่ไม่มีมาตรฐาน  เพราะฉะนั้นการทำระบบให้ได้มาตรฐาน  สัญญาณจะต้องอยู่ระหว่าง  60 – 85  dB 

 ความจำเป็นของระดับความแรงของสัญญาณแต่ละช่อง

                เราจะสังเกตได้ว่า  ทำไมการส่งสัญญาณโทรทัศน์ต้องส่งช่องเว้นช่อง  สามารถจะกระทำได้  ถ้าระดับความแรงของสัญญาณ  ในแต่ละช่องเท่ากัน  และส่งสัญญาณจากจุดเดียวสามารถรับสัญญาณได้ทั่วประเทศ  แต่ในทางปฏิบัติจริงๆ  แล้วทำไม่ได้

จากรูป  สถานีส่งทั้ง  2  มีความห่างกัน  300  กิโลเมตร  และทั้งคู่ก็ส่งสัญญาณเป็นช่องเหมือนกัน  โทรทัศน์  A  รับสัญญาณจากเครื่องส่ง  กทม.  ไม่มีปัญหา  เช่นเดียวกับ  โทรทัศน์  C  รับจากต่างจังหวัดไม่มีปัญหา  สัญญาณจาก  กทม.  จะส่งเข้าเครื่องรับ  C  ได้  แต่สัญญาณเบามาก  การรบกวนก็ไม่เกิดขึ้น  แต่โทรทัศน์  B  มีปัญหาแน่  เพราะสัญญาณที่ได้รับมีความแรงเท่าๆ  กัน  สัญญาณที่ได้รับจึงรบกวนมาก  ดังนั้นจึงมีการส่งสัญญาณแบบสลับช่อง  เพื่อให้พื้นที่ที่ติดกันใช้  ช่องที่เหลือในการส่งดังนี้

 ภาพแสดงการส่งสัญญาณทับซ้อนกันมาก

จากรูปจะเห็นว่า  สัญญาณ  1  ทับกับ  2  และ  5  การรับสัญญาณในเขตระหว่างรอยต่อ  2-5  จะรับสัญญาณไม่ดี  การส่งสัญญาณทางภาคพื้นดิน  จะมีปัญหานี้ค่อนข้างมาก  เพราะความไม่สามัคคีของสถานีส่ง  ตั้งกันคนละทิศทาง  (ให้สังเกตในกรงเทพฯ ก็คงจะรู้  สถานีตั้งคนละทิศทาง)  ความซวยมักตกอยู่กับผู้รับ  ต้องหาทางแก้ไขกันวุ่นวาย  เพราะการไม่ประสานงานกันของภาครัฐ  ยกตัวอย่าง  ไฟฟ้า / ประปา / โทรศัพท์ / กทม. เดี๋ยวขุดเดี๋ยวกลบ  (ถนนบางเส้นเลยมีฉายา  ถนนเจ็ดชั่วโคตร)  ถ้าหน่วยงานของรัฐมีการประสานงานกันดีเหมือนกับประเทศอื่นเขาระบบการรับทีวีบ้านเราคงดีกว่านี้

 รูปแฟลตแถวคลองเตย

	ถ้าท่านได้มีโอกาสขับรถขึ้นทางด่วนจากบางนาไปทางคลองเตย  ก่อนจะถึงกรมศุลกากร  ถ้าท่านสังเกตทางขวาและซ้ายจะเห็นแฟลตอยู่  และบนหลังคาแฟลตมีเสาอากาศเต็มหลังคาไปหมด  สัญญาณที่มาทางอากาศคงจะสับสนน่าดูว่าจะเข้าเสาต้นไหน                 ผมว่านกเวลาบินย่านนั้น  คงต้องใช้ความสามารถพอสมควร  มิเช่นนั้นอาจจะเกิดโศกนาฏกรรมได้ * เป็นภาพที่สะท้อนความล้มเหลวระบบการส่ง  TV  ในบ้านเราได้เป็นอย่างดี
จากรูป  การส่งสัญญาณแบบสลับช่องนี้  จะทำให้จุด  B  ที่มีปัญหาได้รับสัญญาณจาก  2  ที่หมดไป ตรงจุดนี้สามารถเลือกรับสัญญาณจากจุดไหนก็ได้  โดยจะไม่เกิดการรบกวนจากสถานีส่ง  จากรูป  ในการรับสัญญาณระหว่างรอยต่อของสถานีในต่างจังหวัด  และในกรุงเทพฯ  ช่วงสัญญาณเป็นการส่งสลับช่วงกัน  สัญญาณทางไหนดีกว่าก็หันไปรับทางด้านนั้น  สัญญาณอีกฝั่งนึงก็ไม่สามารถรบกวนกันได้  เพราะส่งคนละช่อง

ความสับสนในการรับส่งช่องสัญญาณ

          ในบ้านเรามีการส่งสัญญาณโทรทัศน์ครั้งแรกที่กรุงเทพฯ  ผ่านความถี่  VHF  ได้รับการแบ่งช่องสัญญาณออกมา  เป็นช่องๆ  คือ  ช่อง  2  ความถี่  47 – 54  MHz  ช่อง  3  54 – 61  MHz  ถึงช่อง  5  174 -181  MHz  (ดูตารางรายละเอียดการส่งสัญญาณโทรทัศน์ดังรูปและตารางประกอบ)

                จากตารางจะเห็นได้ว่า  ช่องสัญญาณแต่ละความถี่จะแบ่งออกมาเป็นแต่ละช่อง  ช่องโทรทัศน์ก็เลยเอาชื่อของช่องผ่านความถี่  VHF  ตั้งชื่อช่องโทรทัศน์  3 – 5 – 7 – 9 – 11  ปัญหาก็คือ  เมื่อช่องต่างๆ จะส่งสัญญาณในต่างจังหวัดก็จะต้องมีการสลับช่องส่ง  ช่อง  3  ในกรุงเทพฯ  เมื่อออกต่างจังหวัด  อาจจะต้องย้ายความถี่ไปส่งเป็นช่อง  6  , ช่อง  7  กรุงเทพฯ  อาจจะต้องย้ายไปส่งช่อง  12  ชาวบ้านก็เลยสับสนว่าทำไมจูนความถี่  224  MHz  เป็นช่อง  12  แต่มีโลโก้ของช่อง  7ออกมาแต่โทรทัศน์ในปัจจุบันนั้นเป็นระบบ  AUTO  TONE

ค้นหาช่องเอง  และเรียงช่องให้อัตโนมัติ  ถึงเวลาก็เปลี่ยนช่อง  ไม่ต้องไปสนใจว่าความถี่อะไรเป็นช่องอะไร  ในช่วงแรกสื่อแต่ละช่องจะต้องแจกเอกสารหาความถี่พอสมควร  ในปัจจุบันได้มีโทรทัศน์เพิ่มขึ้นมาอีกย่าน  UHF  ได้สัมปทานช่อง  29 (ITV)  ความถี่  534 – 542  MHz  ถ้าตั้งชื่อของช่องสถานีเป็นชื่อช่อง  29  ในขณะนี้คง  จะปวดหัวน่าดู  เฉพาะในกรุงเทพฯ  ก็ส่งไป  3  ช่องความถี่  คงต้องมีการแจกเอกสารชี้แจงเรื่องความถี่ไม่ตรงกับชื่อช่องวุ่นวาย  เขาก็ตั้งชื่อเองว่า  ITV  จะส่งช่องอะไรก็ได้  (ในช่วงแรกๆ  ส่ง 3 ช่อง  สัญญาณ  26..29..34)

ปัญหาการนำแผงรับสัญญาณไปติดตั้งในแต่ละพื้นที่

                คนทางจังหวัดระยองเอาของมาส่งขายในกรุงเทพฯ ก็พอดีว่าโทรทัศน์ที่บ้านไม่ค่อยชัด  โดยเฉพาะช่อง  3  ก็เลยแวะ  ซื้อปีกอากาศแถวบ้านหม้อ  คิดว่าคุณภาพดีกว่าแถวระยอง  เมื่อเข้าร้านก็บอกกับคนขายว่า  เอาแผงรับโทรทัศน์ของช่อง  3  เอาอย่างดีที่สุด  เพราะโทรทัศน์ไม่ค่อยชัด  คนขายก็จัดแผงความถี่ช่อง  3  ให้ตามคำขอ  เมื่อเอาไปถึงบ้านก็ทำการติดตั้ง  ปรากฏว่าการรับแย่กว่าของที่มีอยู่

                สาเหตุเพราะช่อง  3  ที่ระยองได้มีการย้ายผ่านความถี่ไปเป็น  VHF  BAND  HIGHT  (ช่อง 5 – 12) ดังนั้นถ้าจะเป็นช่างติดตั้งเสาจะต้องรู้ว่าช่องมีการย้ายไปส่งเป็นช่องอะไรสถานีส่งตั้งอยู่ที่ใด  เมื่อไปติดตั้งจะได้เตรียมอุปกรณ์ในการติดตั้งได้ถูกต้อง

ทำไมโทรทัศน์บางเครื่องรับสัญญาณแล้วไม่มีสี

                ช่างติดตั้งระบบ  MATV  บางท่านที่ไม่ได้เรียนรู้พื้นฐานทางการส่งสัญญาณโทรทัศน์สีมาจะเกิดปัญหานี้  เพราะเมื่อติดตั้งงานระบบเสร็จแล้ว  โทรทัศน์บางเครื่องรับแล้วไม่มีสี  ไม่สามารถอธิบายให้เจ้าของโครงการทราบได้

                สาเหตุการไม่มีสี  เนื่องจากโทรทัศน์มีการส่งระบบแตกต่างกัน  คือ

1.       ระบบ  PAL

2.       ระบบ  NTSL

คลื่นพาห์  (SUB  CARRIER)  ของทั้ง  2  ระบบไม่เท่ากัน  และสลับเฟสของสัญญาณไม่เหมือนกันด้วย  ทำให้เครื่องรับไม่สามารถจะแยกสัญญาณสีออกจากภาพได้  สัญญาณจึงถูกตัดออกด้วยระบบ  COLOR  KILLER  ภายในภาคสีของโทรทัศน์ในประเทศไทยส่งสัญญาณสีเป็นระบบ  PAL  ความถี่  SUB  CARRIER  4,433,619  Hz