ปัจจุบันจานดาวเทียมที่ติดตั้งไปมีมากมายนับหมื่นๆ ชุด หรืออาจเป็นแสนชุดไปแล้วในประเทศไทย ส่วนมากจะแบ่งเป็น 2 ประเภท ใหญ่ คือ
1. จานดาวเทียมแบบ FIXD อยู่กับที่
2. จานดาวเทียมแบบ MOVED
และมีอีกวิธีหนึ่งที่เป็นการประยุกต์จานดาวเทียมแบบ FIX อยู่กับที่ จากปกติรับดาวเทียมได้เพียงดวงใดดวงหนึ่งให้มีประสิทธิภาพรับดาวเทียมได้หลายดวง เช่น 2 ดวง หรือ 3 ดวง จากจานดาวเทียมเพียงชุดเดียว |
|
ระบบนี้เราเรียกว่า การใช้ระบบการเยื้องศูนย์ LNB OFF SET หรือที่นิยมเรียกกันอีกอย่างหนึ่งว่า Dual Feed Duo Feed หรือถ้า 3 ดวงเราเรียกว่า Trio หลักการทำงานง่ายๆ ก็คือ อาศัยการสะท้อนคลื่น (ให้ดูจากรูปตัวอย่าง) จากรูปจะเห็นได้ว่าดาวเทียมที่ต้องการรับมีดังนี้
LNB 1 อยู่ศูนย์กลาง Center รับดาวเทียม ST1 88 E
LNB 2 ลักษณะการติดตั้งเยื้องศูนย์ด้านบนรับดาวเทียม Thaicom 78.5 E
LNB 3 ลักษณะการติดตั้งเยื้องศูนย์ด้านล่างรับดาวเทียม ASIASAT2 100.5 E |
ถ้าดูจากรูปจะเข้าใจมากขึ้นถึงหลักการสะท้อน และการตกกระทบของคลื่น เนื่องจากสาเหตุมาจากลักษณะการเยื้องศูนย์ และรับดาวเทียมได้นั้นมาจากรูปนั่นเอง
MAINLOOP คือ ศูนย์กลางของสัญญาณจะรับเข้ามาได้จะได้แกนการขยายสูงสุด
SIPE LOOP คือ สัญญาณด้านข้างเคียงที่รับเข้ามาได้ แต่เกนการขยายจะต่ำกว่า |
|
เช่นถ้าเราใช้จานดาวเทียมขนาด 227 cm. รับสัญญาณ MAINLOOP จะได้ที่ความเข้มสัญญาณสูงสุด ที่อยู่ LNB Center ถ้าใช้ SIPELOOP รับ จะได้ความเข้มสัญญาณเพียงประมาณ 70-80% จากศูนย์กลาง MAIN LOOP อันส่งผลให้สัญญาณดาวเทียมดวงไหนที่มีฟุตปริ้นลงไปพื้นที่ครอบคลุม ก็สามารถใช้จานขนาดเล็กลงก็จะได้สัญญาณภาพที่ 100% ส่วนสัญญาณที่รับจาก SIDE LOOP จะรับสัญญาณภาพได้ประมาณ 70-80% ถ้ากรณีที่จะมีส่วนผกผันกับภาพก็คือ
1. ขนาดของจานดาวเทียม
2. ระยะห่างระหว่างดาวเทียมที่ต้องการนำการเยื้องศูนย์
3. การปรับระยะ FOCUS |
|
ซึ่งโดยปกติแล้วองศาที่จะสามารถทำลักษณะ DUO นี้ จะไม่ควรห่างกันเกินกว่า 20 เพราะนั่นหมายถึงมุมตกกระทบจะเบี่ยงเบนมากเกินไปจนเกนการรับสัญญาณของจานดาวเทียมแบบ SIDE LOOP ไม่เพียงพอกับสัญญาณที่รับได้
จากรูปนี้เองเป็นการต่อใช้งานหลังจากที่ได้ติดตั้งจานปรับตำแหน่งรับดาวเทียมเรียบร้อยแล้ว และดำเนินการต่อสายนำสัญญาณเข้าเครื่องรับสัญญาณดาวเทียมที่มี 2IF INPUT โดย LNB1 ต่อเข้า IF-A และ LNB 2 ต่อเข้า IF-B (ดังรูป) |
ส่วนวิธีการ Program ตั้งช่องเลือกดาวเทียมให้เลือกจาก Program สถานะ INPUT ว่าจะเป็น A หรือ B หรือ INPUT 1 หรือ INPUT 2 เช่น ต้องการช่องรายการ
ASIASAT 3S เป็น LNB 2 เลือก IF-A ช่องตั้งแต่ 1 10
PALAPA C2 เป็น LNB 1 เลือก IF-B ช่องตั้งแต่ 11 20 |
|
จากรูปนี้เอง เป็นการใช้อุปกรณ์เสริม Multiswitch แบบชนิดความถี่ตัดต่อ 0 KHz และ 22 KHz เป็นตัวเลือกว่าจะรับสัญญาณจากดาวเทียม 2 ดวง ในกรณีที่ Receiver มีเพียง 1 INPUT โดยการ Program จากเครื่องรับสัญญาณดาวเทียม ดังนี้
- LNB ตัวที่รับ ASIASAT แนวโพลาไรท์ V และ H เลือก PROGRAM ไปที่ตำแหน่ง 0KHz 13V, 18V
- LNB ตัวที่รับ PALAPA C2 แนวโพลาไรท์ V และ H เลือก PROGRAM ไปที่ตำแหน่ง 22KHz หรือ 13V+TONE, 18V+TONR |
หมายเหตุ
0 KHz หมายถึง สภาวะปกติ V และ H 13/18V
22 KHz บางรุ่นอาจจะใช้คำว่า TONE แทน
Receiver บางรุ่นจะ Program ไม่เหมือนกัน Switch ก็จะทำการเลือกโดยอัตโนมัติ |
|
|
จะเห็นว่า Program ออกมาแบ่งได้เป็น 4 หมวด ไม่ซ้ำกันเลย ดังนั้น Program Receiver จะทำหน้าที่สั่งงานจาก Program ไปตัดต่อ Switch เลือกว่าจะรับ LNB ช่องใดมา เมื่อทำการ Program เสร็จสิ้นแล้วเพียงแต่เปลี่ยนช่องก็จะรับภาพได้อัตโนมัติตามที่ Program ช่องไว้ |
จากรูป การ Program ให้เครื่องตัดต่ออัตโนมัติด้วย Switch 4x1
IF INPUT โพลาไรท์ โวลท์ 0/22MHz ดาวเทียม หมวด
IF-A V 13V. 0KHz Thaicom 1
IF-A V 13V. 22KHz (+TONE) Pas4 2
IF-A H 18V. 0KHz ST1 3
IF-A H 18V. 22KHz (+TONE) Asiasat 2 4
IF-B V 13V. 0KHz Palapa C2 5
IF-B V 13V. 22KHz (+TONE) Asiasat 3S 6
IF-B H 18V. 0KHz Apstar 7
IF-B H 18V. 22KHz (+TONE) Apstar 8
จะเห็นได้ว่าจะ Program แบ่งออกได้ถึง 8 หมวดด้วยกัน โดย Program ไม่ซ้ำกัน ดังนั้นจะได้ดาวเทียม 8 ดวง กับจานดาวเทียมแบบ FIX ดังรูปที่แสดงไว้ |
Multi Switch 0/22 KHz
Multi Switch 4 x 4 |
ขั้นตอนและวิธีการติดตั้งจานดาวเทียมแบบ FIX รับดาวเทียมหลายดวงมีวิธีการดังต่อไปนี้
วัตถุประสงค์ : ต้องการรับสัญญาณจากดาวเทียม ASIASAT 2 ตำแหน่ง 100.5 E, ดาวเทียม ST-1 ตำแหน่ง 88 E โดยอุปกรณ์หลักๆ ที่ต้องใช้มีดังนี้
1. จานรับสัญญาณดาวเทียมขนาดขั้นต่ำเส้นผ่าศูนย์กลาง 227 cm. หรือรุ่น DMF227 1 ชุด
2. LNB แบบชนิด V/H 13, 18V. (DL 2) จำนวน 2 ตัว
3. แผ่น DUO สำเร็จรูป
4. Multi Switch แบบชนิดความถี่ตัดต่อ 0/22 KHz จำนวน 1 ตัว
5. Receiver รุ่น PR-9000L, PR-3500 หรือ DIGITAL DPR2000 จำนวน 1 เครื่อง |
|
ขั้นตอนการปรับแต่ง
1. ในเบื้องต้นให้ทำการติดตั้งเหมือนการติดตั้งจาน FIX ทั่วไป ให้รับชมรายการของดาวเทียมST-1 ให้ได้ก่อน ให้อยู่ตำแหน่ง LNB Center Focus
1.1 จะต้อง Tune Receiver ให้ตรงกับทีวีก่อน มิฉะนั้นจะปรับอย่างไรก็ไม่มีสัญญาณภาพออก
1.2 ดาว ST-1 เป็นดาวเทียมซึ่งยังไม่มีการส่งระบบ Analogue ดังนั้น การตั้งรับสัญญาณจึงต้องใช้ Receiver ระบบ Digital รับสัญญาณให้ได้ก่อน
2. ยึด Plate DUO เข้ากับ Feed Center เดินร่วมกัน |
|
จากรูป เป็นการมองภาพจากด้านหน้าจานดาวเทียม โดยให้ตำแหน่งหน้าจานเปรียบเทียบเป็นตำแหน่งของนาฬิกา 12 อยู่ด้านบน 6 อยู่ด้านล่าง ตำแหน่ง LNB 3 จะทำมุมกันประมาณ 45 ระหว่าง 12 กับ3 นาฬิกา คือ ตำแหน่งของ LNB 3 รับดาวเทียม Thaicom ส่วนด้านล่าง 45 ตำแหน่ง LNB 2 อยู่ระหว่าง 9 กับ 6 นาฬิกา หรือประมาณ 7 นาฬิกานั่นเอง 3. ยึด Plate DUO เข้ากับ Feed Center เดินร่วมกันนั่นคือ ตำแหน่งการรับดาวเทียม ASIASAT 2 ส่วนการปรับ LNB นั้นใช้หลักการง่ายๆ คือ มาร์ค 0 ให้ชี้ไปทางทิศใต้เสมอก็จะได้แนวการรับสัญญาณ V/H ได้ถูกต้อง โดยไม่ว่าจะรับตำแหน่งดาวเทียมดวงใดก็ตามจะต้องหันไปทิศใต้เสมอ(ดังรูป) |
|
เมื่อได้แนวทางในการตั้ง LNB เยื้องศูนย์แบบคร่าวๆ แล้วสิ่งหนึ่งในการติดตั้งปรับแต่งตัว LNB ที่ไม่ได้อยู่ใน Center แล้ว จะปรับได้ยากพอสมควรถ้าใช้รับจากระบบ Digital ดังนั้นเพื่อที่จะตั้งได้ง่ายขึ้นให้ใช้ Receiver ระบบ analogue ในการตั้งรับดาวเทียม ASIASAT 2 จะง่ายกว่ามาก เหตุผลเพราะสัญญาณภาพในระบบ Analogue นี้ ถ้าภาพไม่ชัดอย่างไรจะมีภาพให้เห็นเป็นลางๆ จึงเป็นจุดสังเกตในการรับว่าภาพได้ตำแหน่งหรือยังส่วนถ้าเป็นระบบ Digital แล้ว ถ้าตำแหน่งไม่ตรงจริงๆ จะไม่มีภาพแสดงให้เห็นเลย จึงทำการปรับหาได้ยาก |
จากนั้นให้ทำการปรับเลื่อน LNB 2 เข้าออกสไลด์ไปตาม Plate DUO ให้รับภาพให้ชัดเจนที่สุดแล้วล็อคตำแหน่ง LNB 2 ไว้ ซูม LNB 2 ให้สูงต่ำเพื่อปรับระยะ Focus ให้ได้ถูกต้องที่สุด โดยสังเกตภาพที่ไดรับได้ชัดที่สุดเป็นเกณฑ์ (ปรับให้ได้ภาพใกล้เคียง 100% ให้ได้) ในระบบ Analogue
เมื่อได้ตำแหน่งที่ถูกต้องแล้ว ให้ต่อ Receiver Digital DPR2000(ดังรูป) โดยผ่าน Moltiswitch 0/22 KHz และ Program เลือกดูตามขั้นตอนการ Program โดยถ้า Program เรียบร้อยแล้ว Switch จะทำงานอัตโนมัติเพียงแต่เปลี่ยนช่องที่รีโมทของ Receiver ก็จะตัดต่อให้เองโดยอัตโนมัติ โดยมิต้องไปปรับ Program ใดๆ ทั้งสิ้น (จากรูป) ถ้าต้องการรับ Thaicom ก็ทำตามขั้นตอนเดียวกัน ผิดกันก็คือ ตำแหน่ง LNB 3 จะอยู่ด้านบนนั่นเอง |
|
สรุป
เทคนิคการติดตั้ง DUO นี้ไม่จำเป็นที่จะติดตั้งดาวเทียมตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่งเสมอไป สามารถหันไปรับดาวเทียมดวงอื่นได้เหมือนกัน และทำให้ประหยัดต้นทุนเรื่องการลงทุนเกี่ยวกับจานดาวเทียมที่จะต้องติดตั้ง 2 ชุด หรือ 3 ชุด เพื่อรับดาวเทียม FIX คนละดวง
แต่สัญญาณที่รับได้จากการทำ DUO จะมีสัญญาณแรงเท่ากับรับโดยตรงมิได้ แต่ถือว่าภาพที่ได้มาอยู่ในเกนชัดเจนพอควร แต่จะได้ผลเต็มที่เฉพาะสัญญาณจากดาวเทียมที่มีความเข้มสูงจึงจะได้ภาพที่ชัดเจนได้เช่นกัน |